Machineveiligheid: regelgeving en praktische tips

(Gebrekkige) veiligheid tussen de machines

Veiligheid op de werkplek binnen de industrie begint bij het creëren van een veilige werkplek waar geen arbeidsongevallen gebeuren. Dit betekent ook dat werknemers continu op de hoogte zijn van risico’s en hier bewust beslissingen over nemen.

De verantwoordelijkheid voor de randvoorwaarden rondom veiligheid ligt bij de werkgever. Zaken zoals de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) helpen om de risico’s in kaart te brengen. Veiligheidsbewustzijn creëren is echter iets dat nogal eens wordt vergeten. Een gemiste kans, want juist die bewustwording is zo essentieel voor het naleven van veiligheidsregels en het beperken van risico’s.

Zeker als we het hebben over machineveiligheid is bewustzijn van de risico’s, de aanwezigheid van veiligheidsinstructies en deskundigheid van groot belang. Daarom gaan we nu verder in op de belangrijkste regelgeving en tips hoe je een optimale veiligheid bij het werken met machines realiseert.

1 op de 4 werknemers vindt dat de baas te weinig luistert naar hun inbreng over veiligheid – Novio Research 2017

Must have voor machines: de CE-markering

Machines, apparaten en handgereedschappen die na 1 januari 1995 zijn geleverd, moeten een CE-markering hebben. Dit keurmerk geeft aan dat het product aan de minimale veiligheidseisen voldoet. Op het moment dat je een machine echter ingrijpend wijzigt, vervalt het oude CE-keurmerk en dient de procedure opnieuw doorlopen te worden. Dit geldt niet bij kleine wijzigingen die de veiligheid vergroten zoals afschermingen of een noodstop.

Meer weten over regelgeving rondom machines? Kijk dan ook op de site van de Europese Commissie.

Risicobeoordeling machines

Bewustzijn over de risico’s is dus belangrijk. Een risicobeoordeling helpt je om de potentiële risico’s van een machine in kaart te brengen. Hierbij biedt de NEN-EN-ISO-14121 praktische handvaten. De risicoanalyse bestaat uit de volgende stappen:

• Bepaal de ‘grenzen’ van de machine. Kijk onder andere naar wie de machine gebruikt, waar dit gebeurt en gedurende welke tijden van de dag, week of het jaar

• Benoem zaken zoals mechanische, elektrische en thermische gevaren en risico’s door defecte bediening

• Maak een risico-inschatting. Gebruik hiervoor de veiligheidskunde formule van Kinney en Wiruth: risico = kans (dat een bepaald risico zich voordoet) x blootstelling (aanwezigheidsduur personen in gevarengebied) x effect (maximaal effect dat een gebruiker of derde kan overkomen)

Jaarlijks belanden 6.300 werknemers op de spoedeisende hulp na een ongeval met een machine.

6 aandachtspunten voor een betere machineveiligheid

Verder zijn er volgens de machinerichtlijn (2006/42/EG) een aantal zaken waarmee je rekening dient te houden met het oog op machineveiligheid:

• Machines mogen alleen gebruikt worden volgens de gebruiksaanwijzing

• Er moet een veiligheidsinstructiekaart voor de machines met heldere bedieningsvoorschriften in de Nederlandse taal aanwezig zijn. Voor anderstalige werknemers moeten goede instructies geboden worden

• Een machine mag maar één aan-/ uitknop hebben die deze kan opstarten of stoppen. Daarnaast moet er waar nodig een noodstop aanwezig zijn

• De plaatsing moet dusdanig zijn dat er geen gevaar is voor bijvoorbeeld verschuiving, omvallen, kantelen, elektrocutie of oververhitting

• Werknemers moeten voldoende opgeleid en op de hoogte zijn van de actuele veiligheidsinstructies

• Bewegende delen van machines moeten voldoende afgeschermd en/ of beveiligd zijn. Deze beveiliging dient ook regelmatig gecontroleerd te worden

Tip: vergeet ook je persoonlijke beschermingsmiddelen zoals helm, veiligheidsbril en gehoorbescherming niet!

Bescherming voor machines als doeltreffende oplossing

Contact met bewegende delen en beknelling in machines zijn volgens Arbo-online verantwoordelijk voor het merendeel van de bedrijfsongevallen. Fysieke machine afscherming kan deze beide risico’s beperken. Hierbij monteer je een transparant veiligheidsscherm of -kap bij machines zoals las- boor- en slijpmachines.

Zo minimaliseer je de kans dat iemand in aanraking komt met de bewegende onderdelen of geraakt wordt door rondvliegende vonken of deeltjes. Naast de schermen is het ook belangrijk om elektrische (beveiligings)apparatuur regelmatig door te meten om een goede werking te waarborgen.

Daarnaast zijn er verschillende accessoires zoals een noodstopknop en sloten voor vergrendeling tijdens onderhoudswerkzaamheden waarmee je een machine extra beveiligt. Kortom, er zijn verschillende simpele en doeltreffende manieren om werknemers te beschermen en de machineveiligheid te vergroten.

Voorbeeld veiligheidsprotocol voor derden

Uit onderzoek blijkt dat flexwerkers en uitzendkrachten vaak onvoldoende op de hoogte zijn van veiligheidsregels op de werkvloer. Een veiligheidsprotocol voor derden is een goede manier om externen op de hoogte te stellen van de veiligheidssituatie. Arboportaal biedt hiervoor een concept veiligheidsprotocol dat je kunt aanpassen voor jouw eigen bedrijf. Handig!

Manutan werkt voor jouw veiligheid

Wil je meer weten over veilig werken met machines, machine afscherming of tips voor meer veiligheid op het werk? Bekijk dan ook onze andere blogs over Veiligheid op de werkvloer en ontdek ons assortiment veiligheidsproducten.