Koopwijzer: hoe kies je de juiste collectieve beschermingsmiddelen bij Manutan?

Beschermingsmiddelen voor de collectieve veiligheid

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om de risico's te beheersen waaraan hun medewerkers worden blootgesteld. Er zijn verschillende Europese richtlijnen voor de gezondheid en veiligheid op het werk, die dan weer zijn overgenomen in de wetten van de afzonderlijke lidstaten. Deze richtlijnen verplichten bedrijven om risico's te vermijden, werkplekken aan te passen, preventieve maatregelen te nemen en te informeren over de risico's. Naast het inzetten van collectieve beschermingsmiddelen is het van belang om medewerkers bewust te maken van veiligheid op het werk.

Om nog beter inzicht te krijgen in dit onderwerp, zetten we hier eerst de belangrijkste taken van de werkgever op een rijtje als het gaat om de veiligheid op het werk:

• Evalueren en vermijden van gevaren voor de medewerkers

• Materiaal kiezen dat risico's op de werkplek beperkt

• Zorgen voor voldoende preventie

• Maatregelen voor collectieve en individuele preventie nemen

• Een interne preventieafdeling opzetten

• Informatie over de risico's delen met medewerkers

Wat is het verschil tussen PBM en CBM?

Collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen zijn onderdeel van de bedrijfsaanpak voor risicobeheer. Collectieve beschermingsmiddelen (CBM) worden toegepast voordat persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) worden gebruikt.

Er zijn in principe drie stappen om ongelukken op het werk te voorkomen. Als na een risicobeoordeling blijkt dat de veiligheidsmaatregelen op het werk niet voldoende zijn om het gevaar volledig weg te nemen, worden CBM als eerste middel gebruikt om een werkplek of werkstation veiliger te maken. Soms is het echter niet mogelijk om CBM te gebruiken. Het bedrijf kan dan persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) inzetten om de medewerkers en eventuele bezoekers te beschermen.

In het geval van overlast door het lawaai van een machine kun je bijvoorbeeld CBM gebruiken om de machine te omkasten. Maar misschien verlaag je hiermee het geluidsvolume nog niet voldoende, waardoor het een gezondheids- en veiligheidsrisico blijft voor medewerkers in de buurt van de machine. Zij kunnen dan PBM in de vorm van oorkappen gebruiken.

Een ander voorbeeld is het vermijden van ongelukken door vallen van hoogte. Op een bouwplaats kun je niet elk gevaar voorkomen, zelfs niet door preventieve maatregelen te nemen zoals het trainen van medewerkers over de risico's van vallen. In dat geval moet er CBM in de vorm van een reling worden gebruikt. Als er door een bepaalde inrichting van de locatie geen reling kan worden geplaatst, moeten er veiligheidslijnen worden geïnstalleerd om valgevaar te voorkomen. Veiligheidslijnen vallen onder PBM, omdat elke medewerker een veiligheidsharnas moet dragen om zich eraan vast te maken.

De verschillende soorten collectieve beschermingsmiddelen

CBM zijn bedoeld voor de bescherming van medewerkers en, nog algemener, van mensen die zich in de buurt van de risicozone bevinden. Er bestaan veel verschillende risico's, die zijn afhankelijk van onder meer de bedrijfsactiviteiten, de gevaarlijke producten die er bij het bedrijf worden opgeslagen en gebruikt, en de soorten machines die worden gebruikt.

Er zijn vier principes voor collectieve bescherming:

• Bescherming door afstand

• Bescherming door obstakel

• Bescherming door vermindering van hinder

• Bescherming door afsluiting van een gevaarlijke functie tijdens interventie

Collectieve bescherming kan bijvoorbeeld bestaan uit een bord met een toegangsverbod dat mensen weghoudt van het manoeuvreergebied van vrachtwagens (afstand). Het valrisico bij werken op hoogte kan worden voorkomen door het installeren van relingen, dat is een voorbeeld van bescherming door middel van obstakels. En een stofafzuigsysteem vermindert de overlast (hinder) die wordt veroorzaakt door machinale bewerkingen.

Ventilatie van veiligheidskasten

Gevaarlijke producten moeten op een speciale manier worden opgeslagen binnen bedrijven. Bij deze opslag hoort een geschikt ventilatiesysteem, dat weer gekozen moet worden op basis van een aantal parameters.

Risico's van gevaarlijke productdampen voorkomen

De opslag van gevaarlijke producten kan risico's met zich meebrengen. Er kan brand of zelfs een explosie ontstaan. De dampen van bepaalde stoffen kunnen gevaarlijk zijn bij inademing of ze kunnen risico's met zich meebrengen voor het milieu. Het is daarom van belang dat gevaarlijke producten onder veilige omstandigheden worden opgeslagen.

Voor bepaalde productcategorieën bestaat er Europese regelgeving waarin de eisen worden beschreven om deze producten op een juiste en veilige manier op te slaan. De meestgebruikte opslagoplossing is de veiligheidskast. Dit meubel kan voldoen aan diverse normen, zoals EN 11470-1 en EN 11470-2 voor de brandwerendheid van buiten naar binnen. Het doel van deze normen is om te voorkomen dat een brand bij het bedrijf zich ontwikkelt tot een grotere of gevaarlijkere brand of dat er een explosie ontstaat wanneer het vuur in contact komt met de gevaarlijke producten. In geval van brand sluiten detectoren automatisch de kastdeuren. Ook de ventilatiekanalen worden gesloten en het afdichtingssysteem treedt in werking.

Als er geen sprake is van een noodsituatie, moeten de kasten altijd geventileerd worden met een ventilatie- en filtersysteem. Het doel van ventilatie is om te voorkomen dat er een gevaarlijke atmosfeer ontstaat door de aanwezige producten.

Het juiste ventilatiesysteem kiezen

Er zijn verschillende soorten filter- en ventilatiesystemen waarmee je kunt voldoen aan de opslagnormen voor gevaarlijke producten. Als je bedrijf al een ventilatiesysteem heeft, kun je kiezen voor een aansluitingsset. Hiermee verbind je de veiligheidskast met het ventilatiesysteem van het bedrijf. De aansluitslang is gemaakt van brandvertragende materialen die bestand zijn tegen corrosie door chemische producten.

Een andere oplossing is een filter- en ventilatiebox die rechtstreeks op de veiligheidskast kan worden geïnstalleerd. Zorg ervoor dat je een box kiest die compatibel is met de veiligheidskast. De box moet ook worden onderhouden om goed te blijven werken. De filter moet bijvoorbeeld regelmatig vervangen worden. Tot slot is het mogelijk om de uitvoer van de filter- en ventilatiebox aan te sluiten op het ventilatiesysteem van het bedrijf. Dat verhoogt de veiligheid doordat de afgevoerde lucht reeds gefilterd is.

Signalering binnen en buiten

Signalering is ook een onderdeel van het collectieve gezondheids- en veiligheidsbeleid van een bedrijf. Deze categorie CBM kan worden gebruikt om binnen- en buitenruimten in te richten volgens de principes van collectieve bescherming door middel van afstand en obstakels.

Verplichting van de werkgever

Signalering en bewegwijzering kunnen diverse toepassingen hebben binnen bedrijven. De Europese richtlijn 92/58/EEG beschrijft de minimumvoorschriften op dit gebied:

• Borden voor verboden toegang

• Waarschuwingsborden voor risico's

• Borden die herinneren aan de verplichting om bepaalde persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen

• Instructies voor evacuaties en eerste hulp

• Borden die aangeven waar het brandbestrijdingsmateriaal zich bevindt

De juiste signalering kiezen

Voor verkeerssignalisatie geldt een aantal normen, afhankelijk van of deze borden op de openbare weg of in een privéruimte worden geplaatst. Die normen bepalen de grootte, de hoogte en de retroreflecterende eigenschappen, afhankelijk van een aantal parameters zoals de afstand waarop ze gezien moeten kunnen worden.

Welk type signalering je kiest, hangt af van het risico dat je ermee wilt voorkomen. Vanuit technisch oogpunt spelen de omgeving en locatie een rol. Signalering kan bijvoorbeeld klevend zijn en worden aangebracht op een oppervlak dat voor iedereen goed zichtbaar is.

Als signalering buiten wordt geïnstalleerd, is een pvc-paneel bijvoorbeeld beter bestand tegen de weersomstandigheden. Aluminium is een heel duurzaam en robuust materiaal, maar kan alleen worden gebruikt in buitenruimtes die zijn afgeschermd van de regen.

Nog een voorbeeld: voor afbakeningskegels bestaan er verschillende verzwaringen. Hoe extremer de omstandigheden kunnen worden, hoe meer verzwaard zo'n kegel moet zijn.

Er bestaat ook gepersonaliseerde signalering. Deze producten met opdruk zijn bedoeld voor bedrijven die veel signalering gebruiken of zeer specifieke boodschappen moeten weergeven.

Hekken en palen

Hekken en palen worden gebruikt om zones af te bakenen en de toegang te beveiligen. Deze productcategorie wordt gebruikt op bouw- en evenemententerreinen, maar ook in parkeergarages of bedrijfsruimtes. Met deze collectieve beschermingsmiddelen kun je ook een bepaalde route aangeven of een bepaalde doorgang blokkeren.

De meestvoorkomende palen zijn palen met een ketting, een band of een koord. Palen die met elkaar verbonden zijn door een ketting worden meestal gebruikt op bouwplaatsen. Palen met band zijn geschikt voor crowdmanagement bij bedrijven, op vliegvelden of op elke andere plek waar rijen kunnen ontstaan, zowel binnen als buiten. Palen met koord hebben vaak ook een decoratieve functie. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt voor evenementen en in musea. Een alternatief voor een paal met band is een wandhouder met een uittrekbare band. Deze bevestig je aan de muur op plaatsen waar vaker een afbakening moet worden gemaakt. Bij de wandhouder hoort ook een vaste houder die aan de andere kant wordt bevestigd.

Hekken zijn ook op veel manieren te gebruiken. Hekken kies je op basis van het type ondergrond, de vereiste lengte en de gewenste kleur. Sommige hekken kunnen worden gebruikt om zones van verschillende groottes af te bakenen, zoals uitbreidbare hekken. Een laatste belangrijke keuze bij palen en hekken is de kleur. Hoewel hier geen officiële normen voor zijn, hebben bepaalde kleuren meestal wel een vaste toepassing. Zwart-gele hekken worden gebruikt in de industrie, gele hekken worden geassocieerd met veiligheid en grijze hekken worden gebruikt in de transportsector om bijvoorbeeld losplaatsen af te bakenen.

Draag binnen jouw bedrijf ook bij aan een cultuur rond veiligheid op het werk door de geschikte beschermingssystemen te plaatsen en te investeren in veilig werkmateriaal voor je medewerkers. Ontdek hiervoor onze productcategorie: Veiligheid en gezondheid.