Vakantieplannen? Jouw belangrijkste vragen beantwoord

Wat zijn de algemene regels omtrent vakantiedagen?  

Elke maand bouw je als medewerker betaalde vakantiedagen op. Hoewel het aantal toegekende vrije dagen van land tot land verschilt, helpt deze rustperiode om werknemers gezond te houden. Dit geldt voor alle werknemers, ongeacht het bedrijf, ongeacht feestdagen en eventuele andere dagen die kunnen worden opgebouwd onder collectieve overeenkomsten. Deze vakantiedagen moeten normaal gesproken worden gebruikt na een referentieperiode die is vastgesteld door de werkgever of door collectieve overeenkomsten. 

Kan ik mijn zomervakantie opnemen wanneer ik dat wil? 

Je werkgever moet in principe instemmen met jouw vakantieaanvraag. Hij mag alleen bezwaar maken als uw vakantie grote problemen oplevert voor het bedrijf (zwaarwegende bedrijfsbelangen). Of als er sprake is van een collectieve vakantie, zoals in de bouw en in het onderwijs. Je werkgever kan dan schriftelijk bezwaar maken, binnen 2 weken na ontvangst van je vakantieaanvraag. Je werkgever moet dan wel toestaan dat je op een ander moment vakantie opneemt.  

In de praktijk is het vaststellen van een vakantie vaak een kwestie van overleg tussen werknemer en werkgever. Als je je baas tijdig op de hoogte stelt, kan de verdeling van de vakantiedagen van de medewerkers zo georganiseerd worden dat de bedrijfsvoering gewoon door kan gaan. Veel bedrijven hebben collectieve arbeidsovereenkomsten of brancheovereenkomsten die de regels omtrent vakantie opnemen nauwkeuriger definiëren, met name afhankelijk van de branche of de grootte van het bedrijf. 

Vergeet ook niet om te overleggen met je directe collega. Dit is niet alleen fijn voor je leidinggevende en de collega in kwestie, maar ook voor je eigen gemoedsrust als je eenmaal op vakantie bent en zeker weet dat jouw werkzaamheden goed opgevangen worden.  

Kan ik voorrang krijgen bij het aanvragen van mijn zomervakantie? 

Jouw werkgever mag voorrang geven als er van tevoren voorrangsregels zijn afgesproken. Zo kan je werkgever bepalen dat werknemers met schoolgaande kinderen voorrang hebben op vrije dagen tijdens schoolvakanties. Diezelfde afspraak kan hij maken voor werknemers met een partner in het onderwijs of de bouw, of op basis van anciënniteit. Deze afspraken moeten wel zijn opgenomen in je cao, arbeidsvoorwaarden of het personeelshandboek. Staan die afspraken niet vast? Dan kan de voorrang niet zomaar gegeven worden. 

Kan ik in de zomer ook onbetaald verlof opnemen?  

Bij onbetaald verlof neem je een periode vrij waarin je geen salaris krijgt. Dit kun je bijvoorbeeld doen als je een wat langere reis wil maken en niet voldoende vakantiedagen hebt. Onbetaald verlof is niet wettelijk vastgesteld. In je cao kunnen er wel regels over opgenomen zijn, maar vaak is het iets wat je zelf met jouw werkgever bespreekt – en wat hij/zij ook mag weigeren. In principe is een mondelinge overeenkomst hierbij voldoende, maar het kan slim zijn het op papier te zetten om onduidelijkheden achteraf te voorkomen. Hou er ook rekening mee dat onbetaald verlof vaak een langere periode van tevoren opgenomen moet worden, zodat je werkgever hier rekening mee kan houden in de bedrijfsplanning.   

Gezondheidsproblemen: wat gebeurt er als ik ziek word tijdens mijn vakantie? 

Het kan zomaar voorkomen dat je ziek wordt op vakantie. Dit is natuurlijk heel vervelend, maar gelukkig houdt je werkgever – mits je je tijdig ziekmeldt – geen vakantiedagen in over de dagen dat je ziek bent. Belangrijk is dus wel om het snel te melden, bereikbaar te blijven op de dagen dat je ziek bent en je natuurlijk weer beter te melden wanneer je opgeknapt bent. Overleg op het moment dat je je ziekmeldt vooral even wat precies het protocol is bij jouw werkgever, zodat je niet voor eventuele verrassingen komt te staan.  

Ben ik verplicht vakantiedagen op te nemen in de zomerperiode?  

Liever buiten de drukste zomermaanden om op vakantie? Je bent niet verplicht al je vrije dagen in de zomervakantie op te nemen. Als werknemer mag je zelf bepalen wanneer je je vakantiedagen opneemt. Er zijn natuurlijk sectoren waar een uitzondering geldt, zoals in de bouw en het onderwijs. Wil je als werkgever een collectieve vakantie of verplichte vrije dagen vaststellen, dan moet dit van tevoren in de cao of arbeidsovereenkomst bepaald zijn.  

Kan ik in mijn eerste jaar bij een werkgever vakantie opnemen? 

Ook in je eerste werkjaar bij een bedrijf of als schoolverlater die aan een eerste baan begint, heb je recht op vakantiedagen. Omdat je deze opbouwt vanaf het moment dat je start met de baan, kan het zo zijn dat je gebonden bent aan een maximaal aantal dagen op het moment dat je op vakantie wil gaan.  

Kan ik mijn ongebruikte vakantiedagen meenemen naar het volgende jaar?  

Wettelijke vakantiedagen die je niet hebt opgenomen, vervallen een half jaar na het kalenderjaar waarin je ze hebt opgebouwd. Vakantiedagen die je dus in 2021 hebt opgebouwd, vervallen op 1 juli 2022. In een cao of schriftelijke overeenkomst kan een ruimere vervaltermijn zijn overeengekomen. Zijn er uitzonderlijke omstandigheden op jou van toepassing, dan kun je natuurlijk altijd in gesprek gaan met je werkgever over het meenemen van vakantiedagen naar een later moment.  

Als je vakantie gepland is  

Is het rond qua opgenomen vakantiedagen, dan kan de voorpret en de voorbereiding beginnen. Er zijn nog een aantal zaken die je in aanloop naar je vakantie kunt doen om ervoor te zorgen dat je écht ontspannen weggaat. Wij geven je 5 tips om je werk goed achter te laten, lees het hier. En daarna: tijd om te genieten!