Een weegschaal ijken, kalibreren of justeren – hoe doe je dat?

Waarom moet je een weegschaal ijken of kalibreren?

Als je een weegschaal koopt of al in gebruik hebt, wil je dat deze nauwkeurig het gewicht laat zien. Soms omdat het handig is, maar vaak ook omdat een exacte meting essentieel en/ of wettelijk verplicht is. Het ijken of kalibreren van je weegschaal zorgt ervoor dat de gewichtsmeting weer zuiver is. Belangrijk, want deze informatie kan een belangrijke rol spelen bij het goedkeuren/ afkeuren van goederen.

De volgende zaken kunnen een reden zijn om je weegschaal te laten ijken en certificeren:

• Veiligheid: afwijkende waardes kunnen veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een onjuiste explosielevel meting of verkeerde dosering in medicatie

• Wettelijke aansprakelijkheid: de meetuitkomsten van een gecertificeerde weegschaal kunnen als bewijslast aangevoerd worden bij aansprakelijkheidsclaims

• ISO 9001 en VCA certificering: bij ISO 9001 certificering moeten je weeginstrumenten herleidbaar gekalibreerd zijn

• Kwaliteit en efficiency: kwaliteitsborging bij het produceren van goederen en producten

• Commercieel motief: veel bedrijven eisen dat metingen enkel gedaan worden met gecertificeerde meetinstrumenten

Daarnaast controleert het Agentschap Telecom steekproefsgewijs of de meetapparatuur bij bedrijven nog voldoen aan de metrologiewet. Is dit niet het geval? Dan volgt een waarschuwing en datum voor hercontrole. Is de boel dan nog steeds niet op orde? Dan kom je in een handhavingstraject met eventuele dwangsommen en boetes tot gevolg.

Wat is het verschil tussen meetinstrumenten ijken, kalibreren of justeren?

De begrippen ijken, kalibreren en justeren hebben allemaal betrekking op de nauwkeurigheid van de weegschaal. Er zitten echter een aantal belangrijke verschillen tussen. Onderstaand de begrippen met toelichting op een rij:

• IJken: het controleren en indien nodig opnieuw afstellen van de weegschaal op basis van de metrologiewet. Met ijkgewichten wordt de nauwkeurigheid bepaald zodat deze bijgesteld kan worden naar de vereiste specificaties. Het ijken dient te gebeuren door een door het Nederland Meetinstituut erkende keurder. Na de ijking krijgt de weegschaal een sticker die als keurmerk en verzegeling dient

• Kalibreren: het controleren van het meetinstrument met behulp van ijkgewichten en het bepalen van een eventuele afwijking. Dit lijkt veel op ijken, met als verschil dat je geen ijk-sticker krijgt en de weegschaal dus niet wettelijk gekeurd is. Wel kan kalibreren, met afgifte van een kalibratierapport, voldoende zijn voor bijvoorbeeld periodieke (ISO) controles

• Justeren: dit betekent dat je een meetinstrument bijstelt naar aanleiding van een ijking of kalibratie

Zelf weegschaal kalibreren

• Wil je zelf (tussentijds) je weegschaal kalibreren. Volg dan de volgende stappen:

• Sluit de weegschaal aan op het lichtnet

• Zet de weegschaal op een stevige ondergrond

• Check of de weegschaal waterpas staat en niet wankelt

• Controleer of het plateau recht en juist op de weegschaal geplaatst is

Het kalibreren zelf verschilt per type meetinstrument. Bekijk hiervoor de instructies van je weegschaal of neem contact op met onze klantenservice. We kijken graag met je mee.

Wanneer moet je een weegschaal ijken?

Soms is het kalibreren van een meetinstrument niet genoeg en moet je deze echt laten ijken door een gecertificeerde monteur. Volgens de wet ben je verplicht om je weegschaal te ijken als deze gebruikt wordt:

• Voor verkoopdoeleinden

• Als medisch hulpmiddel

• Bij de productie van geneesmiddelen

• Voor het bepalen van heffingen, lonen en tarieven

• Het bepalen van tarieven, lonen en heffingen

Je herkent een geijkt meetinstrument aan onderstaande sticker.

Belangrijk: herleidbaarheid kalibratiecertificaat

Een gecertificeerd meetinstrument moet herleidbaar zijn naar de absolute meetstandaard. Het is dan ook belangrijk dat de keuring gedaan wordt door een erkend laboratorium zoals het Nederlands Meetinstituut (NMI). Daarnaast moeten de volgende zaken op het certificaat staan:

• De referentiestandaarden moeten herleidbaar zijn naar nationale en/ of internationale standaarden

• Heldere omschrijving van de gebruikte referentiestandaard en de norm waarnaar deze is gekalibreerd

• Het unieke Kalibratiecertificaat nummer en het serie-/ identificatienummer van de referentiestandaard moeten aanwezig zijn

Ga voor nauwkeurigheid met de meetinstrumenten van Manutan

Tot zover de informatie en tips over het kalibreren en ijken van meetapparatuur. Wil je meer weten of een weegschaal kopen? Bekijk dan ons assortiment (geijkte) weegschalen en neem vrijblijvend contact op voor meer informatie. We vertellen je graag meer.