Om de verspreiding van het coronavirus te beperken, moesten bedrijven een aantal maatregelen treffen. Naast thuiswerken werden flexibele werktijden aangemoedigd. En hoewel die flexibiliteit vele voordelen biedt, moet je toch zorgvuldig met werkroosters omspringen om de gezondheid van je medewerkers te bewaken.
Bevorderen flexibele werktijden de gezondheid op de werkvloer?
Slim en efficiënt werken
Europese medewerkers en flexibiliteit
Volgens een studie van Dares uit 20181 voert 33% van de Europese medewerkers avondwerk uit, en werkt 14% van hen ’s nachts. Daarnaast werkt 39% op zaterdag en 23% op zondag. En dan zijn er nog enkele opvallende verschillen tussen bepaalde regio’s. Zo komen flexibele werkuren vaker voor in Noord-Europa dan in het zuiden. Die cijfers liggen in lijn met de wensen en verwachtingen van Europese medewerkers. Zij zijn vragen om die flexibiliteit, omdat zij hun werk dan beter kunnen combineren met de zorg voor hun kinderen of bijvoorbeeld om de spitsuren kunnen vermijden. Als je die flexibiliteit op een goede manier implementeert, kunnen flexibele werktijden inderdaad bijdragen aan een betere work-lifebalans, aan het welzijn op het werk en daardoor ook aan de productiviteit.
De voordelen van flexibele werktijden: gezondheid op het werk
Over het algemeen zijn tevreden medewerkers die zich goed voelen op hun werk gezonder. In de huidige context – en die zal waarschijnlijk nog enkele maanden duren – is een van de andere, essentiële voordelen van flexibele werktijden uiteraard dat ze het coronavirus helpen indijken. Dankzij flexibele werktijden voorkom je dat er te veel medewerkers op hetzelfde moment op de werkplek zijn. Flexibele werktijden zijn daardoor een eenvoudig en effectief middel om te waken over de gezondheid en de veiligheid van je medewerkers.
Flexibele werktijden bevorderen de productiviteit
Dankzij flexibele werktijden en ploegendiensten kunnen medewerkers hun werktijden aanpassen aan hun circadiaan ritme, beter bekend als de biologische klok. Sommige medewerkers zijn immers productiever in de ochtend, anderen werken dan weer veel beter ’s nachts. Zo’n 25% van de algemene bevolking is een vroege vogel, nog eens 1 op de 4 mensen is een nachtuil en de overige 50% heeft geen specifieke voorkeur. Als je je biologische klok niet respecteert, kan dat schadelijke gevolgen hebben voor je gezondheid. Je kunt onder andere last krijgen van stressklachten en/of van angstaanvallen en vermoeidheid.
Omgekeerd geldt dat wanneer je je beroepsleven afstemt op je bioritme, en dus werkt op de momenten dat je het beste presteert, dit je zelfvertrouwen een boost geeft. Je haalt ook meer voldoening uit je werk. Omdat je productiever bent, ben je bovendien eerder geneigd om tijd vrij te maken voor sport of beweging, of om mee te doen aan sociale of andere activiteiten na de werkuren. Flexibele werktijden dragen dus absoluut bij aan het welzijn van je medewerkers.
Stel werkroosters zorgvuldig op
Ondanks de voordelen van flexibele werktijden is het verstandig om toch enkele voorzorgsmaatregelen te treffen om de gezondheid en de productiviteit van je mensen niet in gevaar te brengen, zodat ze voldoende kunnen slapen en gezond kunnen eten.
Laat je medewerkers de flexibele werktijden afstemmen op hun bioritme, omdat dit anders verstoord kan raken. Zo’n verstoord bioritme kan veranderingen met zich meebrengen in het metabolisme of het hormonaal systeem, die dan weer mogelijk een schadelijk effect hebben op de slaap/waak-cyclus, het voedingspatroon en de algemene fitheid. Als je de flexibele uren niet afstemt op de behoefte per individuele werknemer, kan het chronische vermoeidheid veroorzaken wat weer kan leiden tot gewichtstoename (door een vertraagd metabolisme, een verhoogde inname van vetten en suiker en minder lichaamsbeweging). Bovendien loopt de medewerker dan het risico om de band te verliezen met familie, vrienden en zijn collega’s en raakt de work-lifebalans volledig zoek.
Maatregelen bij flexibele werktijden
Om over de gezondheid en de veiligheid van je medewerkers te waken, betrek je het beste de hr-afdeling, de bedrijfsarts, de directe managers, de preventiemedewerker en alle medewerkers bij het opstellen van nieuwe werkroosters. De eerste stap in een succesvolle implementatie van nieuwe of flexibele werkroosters is namelijk je medewerkers motiveren om zich te binden aan het nieuwe systeem. Werken volgens flexibele werktijden moet immers een vrijwillige keuze zijn. De medewerkers zelf kennen hun bioritme en kunnen het beste inschatten welke werktijden bij hun persoonlijke situatie passen. Daarnaast is het belangrijk dat de flexibele werktijden geen nadelig effect hebben op de workload van (een van) de teamleden of op het behalen van deadlines.
Regels rond flexibele werktijden
Natuurlijk mogen de flexibele werktijden niet afwijken van de wettelijke verplichtingen voor werkgevers. In de Europese wetgeving bepaalt de Richtlijn de werktijden voor Europese medewerkers. Zo moet er minstens 11 uur rust zijn tussen twee shifts, mag nachtwerk niet langer dan 8 uur duren en ligt de maximale arbeidstijd per week op 48 uur (op 4 maanden).
Ondanks deze regelgeving en zelfs wanneer de werkgever de nodige voorzorgsmaatregelen treft, kunnen medewerkers toch nog het risico lopen op een slaaptekort. Of je nu een vroege vogel bent of een nachtbraker: vroege of late shifts zorgen voor een kortere en minder kwaliteitsvolle slaap. Een volwassene slaapt het beste elke dag minstens 7 uur. Let er ten slotte op dat je medewerkers op vaste momenten kunnen eten. Flexibele werktijden hoeven geen ‘flexibele maaltijden’ te betekenen.
Manutan helpt je graag
Ontdek al onze producten voor een flexible werkomgeving in onze webshop, en doe inspiratie op bij andere blogartikels over slim en efficiënt werken. Vind je niet wat je zoekt of heb je extra informatie nodig? Dan staat de helpdesk van Manutan voor je klaar.
