Koopwijzer: ergonomische oplossingen voor de inrichting van je werkplekken

Richt je werkplekken in om beweging te bevorderen

In het kader van de ergonomische inrichting van de werkplek is de basisregel die door de bedrijfsgeneeskunde wordt voorgeschreven als volgt: geef het lichaam zoveel mogelijk bewegingsvrijheid om aan de fysieke behoeften te voldoen. Ook bij kantoorwerk is het cruciaal dat je de hele dag door verschillende houdingen aanneemt of ten minste af en toe rondwandelt. De juiste kantoorinrichting kan voor medewerkers echt het verschil maken, doordat het hun comfort en concentratievermogen verbetert en vermoeidheid tegengaat.

Dit geldt vooral voor zit-sta-bureaus, die de hele dag door een dynamische werkhouding stimuleren. Door te zorgen voor flexibiliteit en afwisselende werkhoudingen, beschermen ze medewerkers tegen gezondheidsproblemen die gepaard gaan met langdurig zitten. Deze bureaus stimuleren ook de bloedcirculatie, wat de concentratie en productiviteit kan verhogen. Het is daarnaast mogelijk om ze te combineren met zitballen. Deze zorgen ook voor een actieve houding en helpen om de buik- en rugspieren te versterken en de bloedsomloop te stimuleren.

Actieve pauzes zijn een ander cruciaal onderdeel van een ergonomische werkomgeving. Medewerkers moeten hiertoe worden aangemoedigd. De inrichting van rustruimtes of de plaatsing apparatuur voor rekoefeningen of lichte lichaamsbeweging kan helpen om de spierspanning die tijdens werktijd wordt opgebouwd te verminderen en de algemene gezondheidstoestand van medewerkers te verbeteren.

Ook kunnen er een aantal initiatieven worden georganiseerd, zoals vriendschappelijke wedstrijden tussen collega's of afdelingen, waarbij bijvoorbeeld het aantal gezette stappen binnen een bepaalde tijd wordt bijgehouden. Dit stimuleert deelname en creëert een gezonde rivaliteit. Een andere manier om teams in beweging te krijgen is door duurzame mobiliteit, zoals fietsgebruik, te bevorderen. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld een fietsenstalling of douches installeren. Deze dagelijkse beweging heeft een positief effect op hun gezondheid en werk.

Teams opleiden

Door medewerkers op te leiden in de voordelen van ergonomie kun je bijdragen aan hun gezondheid. Ze worden bewust gemaakt van de werkhoudingen die ze kunnen aannemen (en niet aannemen) en deze kennis stelt hen in staat om dagelijks weloverwogen keuzes te maken. Opleidingen kunnen er ook voor zorgen dat er meer werkplekken worden gecreëerd voor mensen met een beperking. Dit zorgt voor meer inclusie, waarbij individuele behoeften worden gerespecteerd. Diverse teams zijn een aanwinst voor elke bedrijf en met de juiste inrichting van de werkplekken kunnen we belangrijke stappen maken.

Eenvoudige regels voor een optimale houding

De lichaamsdelen die bij kantoormedewerkers het zwaarst belast worden, zijn de nek, rug en gewrichten. Om deze gevoelige zones te ontlasten, moet de indeling van werkplekken voldoen aan specifieke criteria.

Ter hoogte van het hoofd moeten de ogen zich 2 tot 3 cm boven de rand van het scherm bevinden: zo worden ze minder blootgesteld aan kunstlicht en hoeven medewerkers hun nek minder te buigen.

Om teams bewust te maken van deze (en andere) best practices op het gebied van ergonomie, is het aan te raden om op strategische plekken leuke visuele geheugensteuntjes op te hangen, zodat goede houdingen een automatisme worden en de gezondheid op de werkvloer wordt bevorderd.

Naast informatieve posters zijn er ook een aantal accessoires die kunnen worden geïntegreerd in de inrichting van de werkplek. Zo zijn er bijvoorbeeld vaste standaarden of antislip schermverhogers waarmee je een scherm in een ideale positie kunt zetten. Ook de zithoogte is een belangrijke factor om pijn te voorkomen. De voeten moeten altijd plat op de vloer kunnen rusten. Als dat door de lichaamsbouw van de medewerker niet lukt, zorg dan voor een voetensteun. Hiermee worden de onderrug en kniegewrichten ontlast. Zo voorkom je ook dat de medewerker te ver naar voren buigt, wat de lendenwervels zwaar belast. Om beweging aan te moedigen zonder het werk te hinderen, is een draaistandaard voor beeldschermen een slimme oplossing. Zo'n standaard maakt het bovendien makkelijker om teamwerk te verrichten, want zo hoeft niemand zich in oncomfortabele bochten te wringen om het scherm te kunnen zien.

Voor medewerkers die veel achter een beeldscherm zitten, is het gebruik van een ergonomische stoel cruciaal. Deze stoelen zijn ontworpen om de onderrug voldoende steun te bieden, een gezonde houding te bevorderen en het risico op rugpijn te verminderen. Dankzij de instelbare hoogte en kantelmogelijkheden kan elke gebruiker bovendien zijn of haar zitpositie aanpassen. Dit zorgt de hele dag door voor maximaal comfort. Als het gaat om de inrichting van de werkplek heeft elke medewerker unieke behoeften. Het is dus belangrijk om modulaire, aanpasbare opties aan te bieden.

Betere prestaties

De mogelijkheid om hun werkplekken aan te passen geeft teams een gevoel van controle. En volgens Gaëtan de Lavilléon, doctor in de neurowetenschappen, is dit gevoel van controle "gelinkt aan een hogere werktevredenheid in het algemeen en uiteindelijk aan betere prestaties. Het gevoel van controle komt overeen met het vermogen om je omgeving te beïnvloeden, te veranderen of te transformeren. In een professionele context verwijst dit naar de mogelijkheid om je werkomgeving aan te passen zodat deze voldoet aan je behoeften".

Tot slot is de werkplekverlichting cruciaal voor een optimaal visueel comfort. Goede verlichting kan vermoeide ogen en hoofdpijn voorkomen en daarmee de werkomstandigheden verbeteren. Hoewel daglicht de voorkeur heeft, is dit niet in alle gebouwen mogelijk. In dit geval hebben aanpasbare, niet-verblindende lichtbronnen die zijn aangepast aan de individuele behoeften van medewerkers de voorkeur. Voor een optimale concentratie en visuele gezondheid worden daarnaast gerichte lampen aanbevolen. Hiervoor worden voornamelijk ledlampen gebruikt, waarvan het spectrum natuurlijk licht nabootst en de intensiteit kan worden aangepast.

Veiligheid op het werk: een belangrijk aandachtspunt

Het is belangrijk om samen te werken met ergonomiespecialisten om ruimtes te ontwerpen die voldoen aan de normen voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer en om werkplekken aan te passen aan variabele werktijden, zodat er ook met deeltijdwerkers of telewerkers rekening wordt gehouden.

Ergonomische accessoires voor risicopreventie

Op de middellange termijn kan beeldschermwerk leiden tot pijn in de polsen en armen. Neem deze pijn altijd serieus, want het kan een symptoom zijn van arbeidsgerelateerde spier- en skeletaandoeningen (RSI). Deze aandoeningen vormen 9 van de 10 beroepsziekten¹ en kunnen chronisch worden. Dit heeft een negatieve impact op de kwaliteit van leven van de medewerker en kan leiden tot een lagere productiviteit.

Daarom wordt nieuw materiaal speciaal ontworpen om optimaal te kunnen worden afgestemd op de fysieke behoeften van elke medewerker en om de kwetsbaarste lichaamsdelen te ontlasten. Denk bijvoorbeeld aan een beeldschermhouder of polssteun om het carpaletunnelsyndroom te voorkomen. Een andere belangrijke innovatie is de ergonomische computermuis: deze heeft een verticale vorm, waardoor de pols een natuurlijkere houding aanneemt en de muis veel comfortabeler aanvoelt.

Daarnaast kan het bedrijf overwegen om ergonomische toetsenborden aan te schaffen. Deze toetsenborden zijn ontworpen om de belasting op de handen en polsen bij langdurig typen te verminderen. Door hun lay-out blijven de handen in een natuurlijkere positie, wat RSI helpt voorkomen.

De werkplek inrichten om vermoeidheid te verminderen

De werkhouding heeft een grote invloed op de vermoeidheid die je teams ervaren, maar dat is niet de enige factor waarmee je rekening moet houden. Heb je al eens nagedacht over de akoestiek en opbergmogelijkheden in je kantoorruimte? Ook die elementen zijn namelijk essentieel als je stress wilt voorkomen.

Er bestaan verschillende oplossingen die het comfort en de ergonomie van de werkplek verbeteren: denk bijvoorbeeld aan aangepaste opbergmeubelen of richt de ruimte zo in dat iedereen kan profiteren van rust en privacy. Verwijderbare scheidingswanden kunnen worden gebruikt om bepaalde delen van het kantoor af te scheiden, zowel akoestisch als visueel. Ergonomen raden ook aan om archief- en opbergruimtes wat verder weg van de bureaus te plaatsen, zodat medewerkers in beweging moeten komen om ernaartoe te gaan.

Wat ergonomie betreft, zijn het vaak de kleine details die het verschil maken en die de werkomstandigheden voor iedereen aangenamer maken, zowel op fysiek als op mentaal vlak. Zo vergroot je de betrokkenheid van je medewerkers en bevorder je een proactieve werkcultuur op het gebied van gezondheid en welzijn.

¹ Bron: INRS