Op 1 januari 2024 ging de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) officieel van kracht. Grote bedrijven moeten orde op zaken gaan stellen om te voldoen aan deze nieuwe richtlijn voor de publicatie van informatie op het gebied van duurzaamheid. Als onderdeel van dit proces zullen ze zich moeten gaan buigen over de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Dit zal hen een kader bieden om deze complexe regelgeving te begrijpen en er doorheen te navigeren.
De ESRS en CSRD: hoe krijg je meer inzicht in de rapportagestandaarden van de Europese richtlijnen?
Duurzaamheid op de werkvloer
De CSRD als basis
Na de bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie op 16 december 2022, heeft de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) ervoor gezorgd dat de bestaande regels voor duurzaamheidsrapportage werden gemoderniseerd en versterkt. Fabienne Ménard, financieel directeur van de Manutan Group, deelt haar visie in een B Smart-video: "Als we het over rapportage hebben, zien we dit meestal als een beperking. Bij Manutan zien we het als een kans, omdat het ons richting geeft. We zijn ervan overtuigd dat dit ons zal helpen om de ecologische transitie te versnellen. Zoals je weet, kun je alles wat je kunt meten ook verbeteren. Met meer indicatoren om de prestaties te meten, zullen we de motivatie vinden om nog meer stappen te zetten."
De CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) uit 2014. Het doel van de richtlijn is om de publicatie van informatie op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur (ESG) door bedrijven te verbeteren, standaardiseren en uitbreiden.
Deze richtlijn breidt het toepassingsgebied aanzienlijk uit. Uiteindelijk zal het betrekking hebben op alle ondernemingen die op een gereglementeerde markt van een EU-lidstaat genoteerd zijn (met uitzondering van micro-ondernemingen). Maar ook op alle grote Europese ondernemingen, en een aantal vooraanstaande niet-Europese ondernemingen met een aanzienlijke Europese dimensie.
Daarnaast introduceert de richtlijn strengere eisen, voornamelijk met betrekking tot rapportage en gestandaardiseerde verificatie. Hierbij gaat de dubbele materialiteitsanalyse[SS1] [NE2] 1, die de belangrijkste kwesties voor zowel bedrijven als de maatschappij en het milieu identificeert, een belangrijke rol spelen. In deze context biedt de ESRS daarnaast een kader voor het opstellen van duurzaamheidsrapporten.
Wat zijn de ESRS?
De ESRS (European Sustainability Reporting Standards) zijn richtlijnen die zijn opgesteld om een kader te bieden voor de niet-financiële rapportage zoals vereist door de CSRD. Voor de opstelling hiervan werd de EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) door de Europese Commissie aangesteld als technisch adviseur.
De richtlijnen beschrijven welke informatie bedrijven moeten verstrekken over de impact, risico's en kansen met betrekking tot elk ESG-thema. Daarbij is het doel om de transparantie, harmonisatie en standaardisatie met betrekking tot duurzaamheidsrapportage op Europees niveau te bevorderen.
Over het algemeen bestaan de ESRS uit drie hoofdcategorieën:
Universele normen die gelden voor alle bedrijven, ongeacht de sector waarin ze actief zijn. Ze omvatten sectoroverschrijdende en thematische normen (op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur).
Specifieke normen voor mkb's die op een gereglementeerde markt genoteerd zijn.
Industrienormen.
Een eerste reeks sectoroverschrijdende en thematische normen werd al op 31 juli 2023 door de Europese Commissie goedgekeurd en op 22 december 2023 in het Publicatieblad van de Europese Unie gepubliceerd.
Groep | Nummer en doel | Subthema's |
Sectoroverschrijdende normen | ESRS 1: algemene vereisten | De ESRS: structuur, principes en algemene concepten |
ESRS 2: algemene informatie | Het bestuur, strategieën, identificatie en beheer van de impact, risico's en kansen, indicatoren en doelen | |
Thematische norm: het milieu | ESRS E1: klimaatverandering | Aanpassing aan klimaatverandering, inperking van klimaatverandering en energieverbruik |
ESRS E2: vervuiling | Vervuiling van lucht, water, bodems, levende organismen en voedselbronnen, zorgwekkende of zeer zorgwekkende stoffen en microplastics | |
ESRS E3: aquatische en mariene grondstoffen | Waterverbruik, wateronttrekking en waterlozing, met name in de oceanen, maar ook de winning en het gebruik van mariene grondstoffen | |
ESRS E4: biodiversiteit en ecosystemen | Directe oorzaken van biodiversiteitsverlies, gevolgen voor de toestand van soorten, maar ook voor de omvang en de toestand van ecosystemen, en gevolgen voor en afhankelijkheid van ecosysteemdiensten | |
ESRS E5: de circulaire economie | Inkomende grondstoffen, inclusief het gebruik van grondstoffen, uitgaande grondstoffen die gekoppeld zijn aan producten en diensten, en afval | |
Thematische norm: de maatschappij | ESRS S1: het personeelsbestand van de onderneming | De arbeidsomstandigheden, een gelijke behandeling en kansen en andere arbeidsrechten |
ESRS S2: werknemers in de waardeketen | De arbeidsomstandigheden, een gelijke behandeling en kansen en andere arbeidsrechten | |
ESRS S3: getroffen gemeenschappen | De economische, sociale, culturele, civiele en politieke rechten van gemeenschappen, maar ook de rechten van inheemse volken | |
ESRS S4: consumenten en eindgebruikers | De impact van informatie op consumenten en/of eindgebruikers, en de veiligheid en sociale inclusie van consumenten en/of eindgebruikers | |
Thematische norm: bestuur | ESRS G1: bedrijfsvoering | Bedrijfscultuur, bescherming van klokkenluiders, dierenwelzijn, politieke betrokkenheid en lobbyactiviteiten, het beheer van leveranciersrelaties, inclusief praktijken omtrent betalingen, corruptie en omkoping |
Andere normen, met name normen die betrekking hebben op mkb's en bepaalde sectoren, zullen gaandeweg door de Europese Commissie worden opgesteld en goedgekeurd.
Het is belangrijk om op te merken dat thematische normen over het algemeen worden opgedeeld in subthema's. Ze vereisen daarnaast de openbaarmaking van informatie (bijv.: waterverbruik) en gegevenspunten (bijv.: totaal waterverbruik in m3). Fabienne Ménard benadrukt: "Eén van de methodologische uitdagingen zal zijn om de gegevens te verzamelen, en ervoor te zorgen dat ze betrouwbaar en traceerbaar zijn, zodat we ze kunnen gebruiken als basis voor onze analyse."
Als onderdeel van de rapportage moet elk bedrijf algemene informatie verstrekken (ESRS 2). Voor alle andere normen, evenals voor de openbaarmaking van informatie en gegevenspunten, moeten bedrijven gebruikmaken van de dubbele materialiteitsanalyse om te bepalen met welke kwesties er rekening moet worden gehouden en wat er gepubliceerd moet worden.
Al met al wordt er met de CSRD en de ESRS, die deze normen ondersteunen, een belangrijke stap gezet in de richting van meer transparantie en een geharmoniseerde publicatie van ESG-informatie binnen de Europese Unie. Nu meer dan ooit moeten bedrijven deze rapportagestandaarden begrijpen om te voldoen aan de toenemende wettelijke vereisten, om hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren en om het vertrouwen van belanghebbenden en hun marktpositie te versterken. In dit opzicht herinnert Fabienne Ménard ons aan de essentie: "Het is een project dat het hele bedrijf aangaat en dat moet worden aangestuurd door het management. Bedrijven moeten MVO op de een of andere manier in hun strategie integreren, waardoor het deel gaat uitmaken van hun bedrijfscultuur en algemene doelstellingen."
1De dubbele materialiteit is een concept dat de relatie tussen de ESG-impact van een bedrijf en zijn financiële prestaties beoordeelt. Dit concept kijkt zowel naar hoe ESG-factoren de financiële resultaten van het bedrijf beïnvloeden, als naar de impact van de bedrijfsactiviteiten op het milieu en de maatschappij.
