Zware lasten verplaatsen op de werkvloer. Voor dat soort hijs- en tilwerk kun je beter de hulp van bijvoorbeeld een takel, zwenkkraan of lier inroepen. Maar wat is het verschil en waar let je op bij de aanschaf? In deze koopwijzer zetten we de belangrijkste zaken op een rij.
Veilig tillen en hijsen: zo kies je de juiste takel, zwenkkraan of lier
Veiligheid en hygiëne op de werkvloer
Safety first: veilig takelen
Veel ongevallen met takelen en hijsen worden veroorzaakt door het verkeerd aanslaan van een last, onwetendheid, gebrekkige communicatie of het gebruik van verkeerde hulpmiddelen. Het is dan ook belangrijk om kraanmachinisten een goede training en opleiding te geven. Maar het kiezen van de juiste hijs- en takelapparatuur is minstens zo belangrijk. In deze blog vertellen we meer over de belangrijkste takel- en hijsapparatuur.
Verschillende soorten zwenkkranen
Zwenkkranen komen goed van pas bij laad- en losplaatsen en als hijsmiddel op de werkvloer. Je kunt kiezen tussen losstaande kolomzwenkkranen en wandzwenkkranen. Daarnaast is er een verschil tussen:
Zwenkkranen met verhoogde giek
Voor maximale hefhoogte ten opzichte van de hoogte onder het plafond. Dit is vooral handig als je graag zo ver mogelijk de hoogte in wilt kunnen hijsen. Een zwenkkraan met verhoogde giek kan 360 graden roteren.
Zwenkkranen met driehoekige giek
Daarnaast is er de zwenkkraan met driehoekige giek. Dit type zwenkkraan heeft een lichtere arm, maar tilt de last minder hoog. De mogelijke rotatiehoek is bovendien iets kleiner, tot 270 graden.
Waarop moet je letten bij zwenkkranen?
Wil je een wand- of kolomzwenkkraan kopen? Let dan zeker hierop:
Het vermogen van de motor
Het gewenste bereik van de arm
De totale hoogte van de constructie
De hoogte onder de kraanbalk
De hoogte onder de haak
De gewenste rotatiehoek (180, 270 of 360 graden)
Verschillende soorten takels
Een andere manier om zware objecten veilig te tillen of te trekken zijn takels. Hierbij kun je nog kiezen tussen het soort aandrijving, namelijk manueel of machinaal. Daarnaast heb je de volgende verschillende typen takels:
Rateltakel
Uitstekend geschikt om materiaal op manhoogte te brengen. De ratel wordt gebruikt om de ketting te hijsen en te dalen. De standaard hijshoogte is anderhalve meter, maar je vindt ook takels met een lagere hijshoogte (een meter) of een hogere hijshoogte (drie meter). De belastbaarheid varieert van 250 tot 6300 kilogram.
Handtakel
De takel wordt gehesen via een ketting naast de geheven last. Een lastketting die aan de takel is verankerd, ondersteunt de last. De standaard hijshoogte is drie meter, maar is per meter uit te breiden. De belastbaarheid varieert van 250 tot 10.000 kilogram.
Pneumatische of elektrische takel
Deze takel vervangt mankracht door elektrische of pneumatische bediening via een kastje met drukknoppen. De takel is leverbaar met of zonder duwloopkat of elektrische loopkat. De standaard hijshoogte is drie meter. De belastbaarheid varieert van 150 tot 5.000 kilogram.
4 tips om een goede takel te kopen
Wil je de best mogelijke takel kopen? Houd dan rekening met de volgende aandachtspunten:
Maximale werklast: de werklast moet altijd lager zijn dan aangegeven op de kraan.
Nuttige hoogte: de maximale verticale hoogte wanneer de hijshaak helemaal beneden is.
Minimale bouwhoogte: de minimale verticale hoogte wanneer de hijshaak helemaal boven is.
Type verplaatsing en bevestiging. De bevestiging beïnvloedt de horizontale beweging die je wilt maken: de balkklem wordt gebruikt als vast punt, de vrije duwloopkat of handmechanische loopkat gebruik je handmatig om de last te verplaatsen. De elektrische loopkat vervangt de handmatige verplaatsing en wordt altijd in combinatie met een elektrische takel Voor een verplaatsing van lasten op twee assen gebruik je een hijsbrug of een zwenkkraan.
Veiligheid en elektrische takels
De FEM-groep (European Federation of Materials Handling) beoordeelt de geschiktheid van een elektrische takel voor de toepassing (licht, gemiddeld, zwaar of heel zwaar gebruik) en voor de gemiddelde gebruiksduur per dag. Check hun website voor de nodige specificaties voor jouw elektrische takel.
Verschillende soorten lieren
Met een lier kun je lasten heffen of trekken met behulp van een kabel (van metaal of textiel) of een band. Binnen het assortiment lieren heb je de keuze uit vier verschillende soorten:
Handlier met trommel: met een zwengel aan de zij- of achterkant kun je deze lier handmatig bedienen. De kabel rolt zich rondom een trommel, waarbij de inhoud van de trommel de lengte van de kabel bepaalt.
Handlier met doorgevoerde kabel: combineert menselijke kracht met een hefboom. De hefboom bedient een automatisch borgend systeem van bekken. Het grote voordeel van dit systeem is dat je de kabel over een beperkte lengte rechtlijnig kunt verplaatsen.
Elektrische lier met trommel: deze lier werkt volledig met machinale kracht via een bedieningspaneel. De kabel rolt zich op in de trommel.
Elektrische lier met doorgevoerde kabel: werkt ook volledig op machinale kracht. Een bedieningspaneel stuurt een automatisch borgend inrolsysteem aan. Het systeem bestaat uit een katrol waarin twee platte rollen de kabel vastklemmen. Zo kun je de kabel, net als bij de handlier met doorgevoerde kabel, over een beperkte afstand verplaatsen.
Wil je een lier kopen? Let dan op deze aandachtspunten!
De ene lier is de andere niet. Handig dus om te weten waar je op moet letten. Dit zijn de belangrijkste criteria:
Gebruik: heffen of trekken
Type: handmatig of elektrisch
Voedingsspanning (voor elektrische lieren)
Belasting: gewicht van de last
Lengte van gebruikte kabel: opgerolde lengte op de trommel
Gewenste snelheid: langzamer (tot 6 meter per minuut) of sneller (tot 25 meter per minuut)
Belastingsgraad: hoe vaak per uur of per dag ga je de lier benutten?
Omgeving: binnen of buiten, speciale omstandigheden zoals chemische industrie
Bevestigingswijze: verticaal (inbouw), horizontaal (aan de vloer of het plafond) of anders?
Accessoires: kabel, haak en katrol
Wetgeving rond lieren
Elektrische lieren en handlieren met heffunctie moeten voldoen aan de Europese machinerichtlijn 2006/42/EG. Ook moeten ze voldoen aan Europese normen EN 14492 voor elektrische lieren en EN 13157 voor handlieren.
Veiligheid op de werkvloer boven alles
Lasten veilig verplaatsen met een kraan, takel of lier klinkt als vanzelfsprekend, zeker in de bouw en industrie. Toch gaat het nog regelmatig mis, met niet alleen materiële schade maar ook gewonde medewerkers tot gevolg. Geef je mensen daarom voldoende mogelijkheden om zich bij te scholen en te trainen. Aan veiligheid kun je niet zwaar genoeg tillen!
Manutan helpt je graag
Bekijk ons volledig assortiment takels, zwenkkranen en lieren, of lees onze andere blogs over veiligheid op de werkvloer. Nog vragen? Neem dan contact op met onze helpdesk.
